Eerste foto zwart gat – presentatie in Museum Het Valkhof
Op 10 april is de eerste foto van een zwart gat gepresenteerd. Museum Het Valkhof vertoont de foto en koppelt hieraan een kleine presentatie over de geheimen van het heelal.
Professor Heino Falcke, hoogleraar astrodeeltjesfysica en radioastronomie aan de Radboud Universiteit is het brein achter het fotograferen van zwarte gaten. Als acht radiotelescopen digitaal aan elkaar worden geknoopt, zo bedacht hij, ontstaat één grote telescoop met de virtuele omvang van de aarde. Door aan deze zogenaamde Event Horizon Telescope, de observaties van de Zuidpool-telescoop toe te voegen en die van de Atacama Large Millimeter Array (ALMA), een groep van 66 radioschotels in Chili, wordt het bereik ongekend veel groter en moet men in staat zijn objecten zo klein en ver als een tennisbal op de maan waar te nemen. Perspresentaties in Brussel, Taiwan, Chili, China, Japan en Washington brengen het wereldnieuws om 15.07 uur naar buiten.
De geheimen van het heelal
In 2017 zette Falcke samen met een groep wetenschappers verspreid over de wereld de telescopen scherp op het superzware zwarte gat in het sterrenstelsel Messier 87, dat met een massa van 6,5 miljard zonnen 55 miljoen lichtjaar van ons vandaan ligt. Op 10 april 2019 om 15.07 uur wordt, nadat alle data van de observatoria vergeleken en gecombineerd zijn, de eerste foto van een zwart gat wereldkundig gemaakt. Museum Het Valkhof presenteert als een van de eersten de eerste foto van een zwart gat op groot formaat. Professor Heino Falcke vertelt op zondag 14 april om 14.00 uur in een lezing hoe het proces verlopen is. Tussendoor zorgt de band Blueshift voor een muzikaal intermezzo. Aanmelden is verplicht en kan door te mailen naar publiekszaken@museumhetvalkhof.nl.
Heelal en kunst
Het heelal is een bron van inspiratie voor vele kunstenaars. Eugène Brands laat ons in zijn schilderij Deep Universe (1986) over het oppervlak van de maan turen, Sjoerd Knibbeler spot in Falling Star een vallende ster (2015), en Herbert Egl laat ons Alpha Centauri (1995) zien, de helderste ster die er is … en dat alles zonder telescoop.
Entree: vrij toegankelijk op vertoon van geldig museumticket
De presentatie is te zien tot en met zondag 14 april 2019 in Museum Het Valkhof Nijmegen.
Bij de foto:
The Event Horizon Telescope (EHT) — a planet-scale array of eight ground-based radio telescopes forged through international collaboration — was designed to capture images of a black hole. In coordinated press conferences across the globe, EHT researchers revealed that they succeeded, unveiling the first direct visual evidence of a supermassive black hole and its shadow. The shadow of a black hole seen here is the closest we can come to an image of the black hole itself, a completely dark object from which light cannot escape. The black hole’s boundary — the event horizon from which the EHT takes its name — is around 2.5 times smaller than the shadow it casts and measures just under 40 billion km across. While this may sound large, this ring is only about 40 microarcseconds across — equivalent to measuring the length of a credit card on the surface of the Moon. Although the telescopes making up the EHT are not physically connected, they are able to synchronize their recorded data with atomic clocks — hydrogen masers — which precisely time their observations. These observations were collected at a wavelength of 1.3 mm during a 2017 global campaign. Each telescope of the EHT produced enormous amounts of data – roughly 350 terabytes per day – which was stored on high-performance helium-filled hard drives. These data were flown to highly specialised supercomputers — known as correlators — at the Max Planck Institute for Radio Astronomy and MIT Haystack Observatory to be combined. They were then painstakingly converted into an image using novel computational tools developed by the collaboration.
Meer informatie: www.museumhetvalkhof.nl
Museum Het Valkhof,
Kelfkensbos 59, Nijmegen, Tel 024-360 88 05
Meer activiteiten: Agenda Nijmegen
