Nijmegen, 14 januari 2012
Het Louvre koopt een Maelwael voor 7,8 miljoen
´De belangrijkste aankoop van de afgelopen vijftig jaar´, zo betitelt Vincent Pomarède, directeur schilderijen van het Louvre, de aankoop van een paneel van Johan Maelwael. Na 12 jaar in het geheim onderhandelen is het museum er in geslaagd een paneel van de in Nijmegen geboren schilder te verwerven. Volgens de Stichting gebroeders Van Limburg, die zich wijdt aan het werk van het kunstenaarsgeslacht Maelwael/Van Limburg, is de aankoop niet zozeer bijzonder vanwege het hoge bedrag, maar omdat het oeuvre van Maelwael, waarvan zeldzaam weinig bewaard is gebleven, hiermee plotsklaps wordt uitgebreid met een absoluut meesterwerk. Johan Maelwael, wiens naam verwijst naar ´goed schilderen´, is de oom van de gebroeders Van Limburg.
Unieke aankoop
Het paneel ´Zittende Christus gesteund door de heilige Johannes´ is in 1985 gevonden door een priester in midden-Frankrijk, die er enkele honderden franken voor betaalde. Het paneel zat onder een dikke laag vuil. Twaalf jaar geleden startten de onderhandelingen. Het Louvre was zeer geïnteresseerd in het werk, vanwege de kwaliteit en omdat het museum al een topstuk in haar vaste collectie heeft van Johan Maelwael: het aangrijpende ‘Tondo met Pietà’. Deze aanvulling behoort volgens de directeur van het Louvre ´tot de absolute kern van de Franse schilderkunst´ en ´het is een nationale schat’. Hoewel Maelwael zeer productief en beroemd was, zijn slechts enkele werken van zijn hand bewaard gebleven, waaronder ‘De Maagd Maria met kindje Jezus en Engelen’ in de Gemäldegalerie in Berlijn, het oudste schilderij op doek uit de Westerse kunstgeschiedenis.
Bezoek
Begin april organiseert de Stichting gebroeders Van Limburg een serie excursies naar het Louvre. Op 4 april wordt de expositie met 47 bladen uit het getijdenboek ‘Les Belles heures’ van de gebroeders Van Limburg geopend. Tevens wordt dan van de gelegenheid gebruik gemaakt om dit nieuw ontdekte werk van Johan Maelwael en zijn Tondo te bezichtigen. In 2003 nam de stichting het initiatief enkele straten en pleinen naar het kunstenaarsgeslacht
Maelwael/Van Limburg te vernoemen, sinds enkele jaren kent Nijmegen dan ook een Johan Maelwaelplein in het centrum van de stad, op de Hessenberg. Jaarlijks keert Johan Maelwael terug naar zijn geboortestad als middeleeuwse figurant tijdens het Gebroeders van Limburg Festival, dat uitgegroeid tot het grootste Middeleeuwen festival van Nederland.
Wie was Johan Maelwael?
Johan Maelwael werd voor 1370 geboren uit een kunstenaarsgeslacht, waarvan we de naam van zijn vader, Willem Maelwael, en zijn oom, Herman Maelwael, uit de Nijmeegse archieven kennen. Deze familie had zich met hun heraldisch atelier aan de Burchtstraat een goede reputatie verworven aan de hertogelijke hoven van Gulik en Nijmegen. Het talent van Johan Maelwael viel op, zodat de Gelderse hertogin Katharina van Beieren hem bij haar nicht Isabella, de koningin van Frankrijk, aanbeveelt. Zo sleepte Johan in 1396 een belangrijke opdracht van Isabella van Beieren in de wacht en reisde hij af naar Parijs. Een jaar later nam de hertog van Bourgondië, Philips de Stoute, hem in dienst en verkaste Jan naar de Bourgondische hoofdstad Dijon, waar hij snel carrière maakte. Niet alleen werd hij een van de best betaalde kunstenaars in Frankrijk, maar ook hij kreeg een van de hoogste officiële functies aan het hertogelijke hof.
Zijn belangrijkste werk maakte hij voor het kartuizerklooster van Champmol, vlak bij Dijon, waar hij samenwerkte met grote kunstenaars als Jean de Beaumetz en de Haarlemse beeldhouwer Claus Sluter. De beroemde beelden van Sluter, zoals de profeten van de Mozesput in Dijon, zijn door Maelwael gepolychromeerd. Uit eigentijdse bronnen blijkt dat Maelwael behoorlijk productief was en zeer gewaardeerd werd.
Zo zette Johan Maelwael de schildertraditie van zijn vader en oom voort. Toen in 1404 Philips de Stoute overleed, volgde zijn zoon Jan zonder Vrees hem op. Johan reisde vervolgens in 1405 terug naar Nijmegen, waar hij in het huwelijk trad met Heilwig van Redinchaven, met wie hij vier kinderen kreeg. In 1415 stierf Jan Maelwael in Dijon, waar hij toen met zijn gezin woonde. Jan zonder Vrees gaf het overgebleven gezin een pensioen.
Gebroeders Van Limburg
De zus van Johan Maelwael, Mette Maelwael, trouwde rond 1380 met de Nijmeegse beeldsnijder Arnold van Limburg. Arnold nam de leiding over het atelier over, toen zijn zwager Johan Maelwael in 1396 naar Frankrijk vertrok. Uit hun huwelijk werden veel kinderen geboren, waaronder Paul, Herman en Johan van Limburg. Rond 1400 besloot Johan Maelwael zijn neefjes naar Parijs te halen. Binnen enkele jaren overtroffen zijn neven de roem van hun oom en groeiden door het mecenaat van de hertog van Berry uit tot kunstenaars van wereldfaam.
Bron Stichting gebroeders Van Limburg