Onderzoek van Romeinse ruiterhelmen uit Nijmegen in het Rheinische
Landesmuseum in Bonn. V.l.n.r. de restauratoren Frank Willer
(Landesmuseum Bonn), Floris Reijnen (Bureau Archeologie Gemeente
Nijmegen) en Ronny Meijers (Museum Het Valkhof Nijmegen).
Nijmegen, 9 mei 2007
Achter het zilveren masker
Technisch onderzoek naar Romeinse ruiterhelmen
Museum Het Valkhof – 2 juni t/m 18 november 2007 (Galerij)
Museum Het Valkhof bezit een bijzondere groep Romeinse ruiterhelmen uit de 1ste eeuw na Chr. Een kenmerkend onderdeel daarvan zijn de vizieren in de vorm van een gezicht. De ijzeren helmen waren bovendien rijk versierd: de viziermaskers met een dun laagje zilver en de helmen zelf met een geornamenteerde bekleding gemaakt van haar en textiel. Ze hoorden tot de uitrusting van de ruiters in het Romeinse leger, al weten we niet of ze alleen bij plechtigheden of ook tijdens gevechten werden gedragen.
De helmen en maskers zijn met groot technisch vernuft en materiaalbeheersing gemaakt. Een aantal aspecten van materiaalgebruik en vervaardiging zijn nog onduidelijk. Om deze vragen te beantwoorden is onlangs een technisch onderzoek gestart naar de manier waarop deze opmerkelijke helmen zijn gemaakt.
De eerste resultaten worden gepresenteerd in een kleine tentoonstelling op de galerij van het museum. Voor het eerst is het gezichtsmasker te zien dat in de zomer van 2006 is gevonden. Het kwam vlakbij het museum te voorschijn bij opgravingen op de St. Josephhof, uitgevoerd door het Bureau Archeologie van de gemeente Nijmegen.
De tentoonstelling vindt plaats van 2 juni t/m 18 november 2007.
Na bijna twintig eeuwen hebben de helmen veel van hun oorspronkelijke pracht verloren. Het grootste deel van het zilver is er al in de Oudheid van afgehaald, de bekleding van haar en textiel is alleen nog herkenbaar als fijne patronen in de roestlagen op het ijzer. Van sommige helmen zijn niet meer dan fragmenten bewaard.
Onderzocht wordt of de helmen zijn gesmeed en hoe het zilver is aangebracht. Door analyse van het zilver wordt getracht de herkomst van dit materiaal te achterhalen. Met röntgenfoto’s worden details van de constructie zichtbaar die tot nu toe in de ijzercorrosie verborgen bleven.
Ook proberen de onderzoekers te achterhalen hoe het zilverblik en de bekleding van haar en textiel op het ijzer waren vastgezet.
Museum Het Valkhof voert het onderzoek uit in nauwe samenwerking met de restauratieafdeling van het Rheinische Landesmuseum in Bonn. Diverse specialisten in Duitsland en Nederland zijn erbij betrokken.
De presentatie van de resultaten vindt mede plaats naar aanleiding van de 16de Roman Military Equipment Conference in Xanten. De deelnemers bezoeken 15 juni a.s. Museum Het Valkhof.
Voor informatie over de Roman Military Equipment Conference XVI in Xanten (D):
http://www.romec-xvi-xanten.de
Museum Het Valkhof, Kelfkensbos 59, Nijmegen, T: 024-3608805.
http://www.museumhetvalkhof.nl/. Open: di-vrij: 10-17; za, zo, feestdagen 12-17 uur .
Reconstructie van een Romeinse ruiterhelm uit Nijmegen.
Collectie Museum Het Valkhof, Nijmegen.
Kijk voor kunst ook in de rubrieken Kunst en Exposities van Nijmegen Online, www.nijmegenonline.nl