Foto: Ann Cassiman
Songo – Ritmes van wonen
Afrika Museum – 1 april t/m 31 oktober 2010
Wat is een huis? Wat is wonen? Hoe kan een huis een lichaam zijn? Wat betekent ‘modern’ in ruraal Afrika? Hoe zijn lokale en globale werelden met elkaar verbonden?
Woningen en grootfamilies
Dat kan je ervaren in de tentoonstelling “SONGO: Ritmes van wonen” die van 1 april tot en met 31 oktober in het Afrika Museum in Berg en Dal te bezoeken is. Deze tentoonstelling is gebaseerd op jarenlang antropologisch onderzoek en toont met uniek beeld- en audio-materiaal hoe de Kasena van Noord-Ghana vorm geven aan hun lemen woningen. Het woord songo verwijst zowel naar de woning zelf, als naar de grootfamilie of clan die erin woont. De tentoonstelling verbeeldt het hele maakproces van de woning en laat je ook kennismaken met haar bewoners. In een architectuur die ontstaat zonder plan, tekst of taal, zijn het de dagelijkse handelingen van vrouwen die het huis voortdurend creëren.
Levenscyclus
Songo toont hoe de materiële vorm van het huis meteen ook de orde en symboliek weerspiegelt van het lichaam en de wereld die het huis omgeeft. Kinderen worden geboren in de intieme kamers van de vrouw, doden worden begraven in de binnenplaats van de woning en maken deel uit van de dagelijkse woonomgeving van de bewoners. Het leven van de vrouwen speelt zich voornamelijk af binnen de muren van de woning, terwijl de oudste mannen vertoeven aan de voorkant van het huis, naast het altaar van de voorouders, waar zij een oogje in het zeil houden.
De woning is een organisch geheel dat heden en verleden met elkaar verbindt. Het is een plek waar leven en dood samenvallen, waar familiebanden worden gedefinieerd en de band tussen intieme en publieke ruimte of tussen het mannelijke en vrouwelijke vorm krijgt. Elk kind wordt geboren in de binnenste kamer van de woning en trekt van daaruit een steeds wijdere wereld in: naar andere huizen en gemeenschappen, naar de markt, de bar, de stad en naar de wereld achter de horizon van dit agrarisch bestaan. In de tentoonstelling kan de bezoeker deze levenspaden zelf volgen en op die manier de levenscyclus van een Kasena ontdekken.
Behoud van identiteit
De tentoonstelling documenteert ook hoe de huizen en de levens van hun bewoners vandaag veranderen onder invloed van de stad en de meer globale ‘moderne’ wereld. Zo ontdek je hoe die veranderingen niet hoeven te leiden tot een verlies van de eigen identiteit. Nieuwe bouwelementen worden op een heel dynamische manier opgenomen in de bestaande architectuur en lokale praktijken van wonen leggen hun vormen en betekenissen op aan deze nieuwe elementen.
Gastcurator: Ann Cassiman (Antropologe, K.U.Leuven)
Vormgeving: Peter Missotten (de Filmfabriek)
Ontwerp en uitvoering interactieve module: Wies Hermans en Ief Spincemaille
Beeldrealisatie: Jan Missotten
Deze tentoonstelling wordt mogelijk gemaakt met de steun van de Vlaamse overheid en de KULeuven.
Afrika Museum, Postweg 6, Berg en Dal (bij Nijmegen)
Openingstijden:
• maandag t/m vrijdag: 10.00-17.00 uur
• 1 nov – 1 april: maandag gesloten
• zaterdag, zon- en feestdagen: 11.00-17.00 uur
www.afrikamuseum.nl
